نحوه کار بلدوزر و اجزای آن
یکی از ماشین‌آلات راهسازی و عمرانی می‌باشد که نحوهٔ حرکت آن به صورت خزیدن به‌وسیلهٔ چرخ‌های زنجیری می‌باشد. این ماشین دارای تیغهٔ فولادی در جلو می‌باشد که توانایی جابجایی حجم‌های گسترده‌ای از خاک، شن و ماسه و نخاله و … را در حین کار دارد.
واژهٔ بولدوزر بعضی مواقع برای نامیدن هرگونه ماشین‌آلات سنگین مهندسی نیز استفاده می‌شود.
تاریخچه بولدوزر :
اولین بولدوزرها از روی تراکتورهای مزرعه الگوبرداری شدند که برای شخم‌زدن استفاده می‌شدند. قابلیت تغییر در این ماشین‌آلات در زمین‌های نرم برای بارگیری و ساخت جاده منجر به تبدیل آنها به تانک در جنگ جهانی اول شد.
در سال ۱۹۲۳ میلادی، یک کشاورز جوان به نام جیمز کامینگز و یک نقشه‌کش به نام جی اِرل مکلود اولین طرح را برای بولدوزر ساختند. یک نسخه از آن طرح در پارک مورووی، کانزاس جاییکه آن دو اولین بولدوزر را ساختند در معرض نمایش عموم می‌باشد.
در دههٔ ۱۹۲۰ میلادی، استفاده از ماشین‌های چرخ زنجیری به ویژه کاترپیلار برای حفر کانال، بالابردن زمین به منظور ساخت سد و سایر کارهای مرتبط با زمین معمول شد. این ماشین‌ها به قطعه‌ای فولادی در جلو که بعدها تیغه نامیده‌شد مجهز شدند. تیغه‌ها به منظور استفاده‌های گوناگون در انواع مختلفی طراحی و ارائه شدند. در مدل‌های اولیه کاربر ماشین در بالای ماشین و بدون کابین می‌نشست.
در طول سالها، بولدوزرها برای پاسخگویی به عملیات زمینی بسیار بزرگ و حجیم بزرگ‌تر و قدرتمندتر شدند. کارخانه‌هایی نظیر کاترپیلار، کوماتسو، فیات آلیس، جان دییر، کِیس، لیبر، تِرکس و جی‌سی‌بی شروع به ساختن ماشین‌آلات سنگین عمرانی و ساختمانی نظیر بولدوزر، بیل هیدرولیکی، لودر و … کردند.
بولدوزرهابسیار پیچیده‌تر شدند. مهم‌ترین پیشرفت، قوی‌تر شدن موتورها، قابلیت اطمینان بیشتر حرکتی، زیربندی بهتر، نصب کابین، سیستم هیدرولیک (در مدل‌های اولیه از کابل استفاده می‌شده‌است)، بازوها و قابلیت جابجایی و هدایت بیشتر و آسان‌تر آنها و تیغه‌ها می‌باشد. به‌عنوان یک انتخاب می‌توان بولدوزر را به ریپر عقب به منظور خردکردن سنگ و نرم کردن مسیر مجهز نمود. جدیدترین فناوری نصب شده بر روی بولدوزرها در سالهای اخیر سیستم جی‌پی‌اس (GPS) می‌باشد.
بهترین تولیدکنندهٔ شناخته‌شدهٔ بولدوزر در دنیا کارخانهٔ کاترپیلار می‌باشد که تمام محبوبیتش را با ساخت ماشین‌آلات مقاوم و قابل اطمینان کسب کرده‌است. این ماشین‌آلات از تغییر دادن تراکتورها بوجودآمدند و تبدیل به ماشین‌آلات عظیم راهسازی شدند و در ادامه در مصارف نظامی نیز بکار گرفته شدند. شناخته‌شده‌ترین مدل ماشین‌آلات کاترپیلار مدل D9 می‌باشد که در پاکسازی مین و تخریب مواضع دشمن بکار گرفته شده‌است.
موارد استفاده از بلدوزر:
- نگهداری راه های موقت خاکی
- برداشتن لایه سطحی خاک و پاکسازی آن از بوته ها (دکاپاژ)
- ایجاد راههای موقتی در کوهستان و زمین های سنگلاخی
- هل دادن اسکریپر و بهبود عملکرد آنها
- کندن زمین و پرکردن گودال
- انجام عملیات پخش خاک درخاکریزها
- پخش کردن خاک بر روی خاکریزها
- کندن زمین و پرکردن گودال
-
دسته بندی انواع بلدوزر:
بلدوزر را می توان از جهات گوناگون تقسیم بندی نمود که در ادامه هر کدام از این موارد را بررسی می نماییم.
الف:انواع بلدوزر بر حسب نوع عملیات اجرایی و مشخصات فنی عبارت است از:
- بلدوزرهای کوچک
- بلدوزرهای متوسط
- بلدوزرهای بزرگ
- بولدوزرهای جمع آوری مواد زائد
ب:انواع بلدوزر بر حسب نوع تراکتور به شرح زیر است:
- بلدوز چرخ لاستیکی
- بلدوزر چرخ زنجیری
مزایای بلدوزر چرخ لاستیکی عبارت است از:
- سرعت بالا
- مناسب جهت فواصل طولانی و زیاد
- در سطوح سرازیری یا تراز، از بیشترین کارایی ممکن برخوردار هستند.
مزایای بلدوزر چرخ زنجیری عبارت اند از:
- قابلیت حمل تیغه های بزرگ
- قابلیت اجرای عملیات در هر شرایط آب و هوایی
- مناسب حرکت بر روی انواع سطوح به خصوص انواع سطوح خاکی
در اینجا شما می توانید یک ویدیو از بلدوزر و نحوه کار آن را مشاهده کنید:
انواع تیغه ها در بلدوزر:
لازم به ذکر است که تیغه های بلدوزر در عملیات های عمرانی متناسب با نوع فعالیت انتخاب شده.
به طور کلی تیغه های بلدوزر به موارد زیر دسته بندی شده:
تیغهS :
این تیغه به طور معمول برای انجام کارهای عمومی مورد استفاده می شود مانند:
- تمیز کردن زمین
- جابه جایی سطوح کم عمق
- فشردن خاک برای فواصل کوتاه با بارهای سبک و متحرک
این تیغه به دو دسته تقسیم بندی شده که عبارت اند از:
- تیغه مستقیم
- تیغه زاویه دار
همچنین نوع زاویه دار قدرت بیشتری برای برش خاک و صخره ها را دارد.
تیغه A:
از این تیغه برای کندن مواد ریخته گری،خشکاندن و کندن جوی به کار می رود.
این تیغه بدلیل داشتن پهنای بیش از تیغه S برای کم کردن شیب زمین و جابه جایی سطح بسیار مناسب است.البته برای سنگ ها و یا گودبرداری سطوح سخت توصیه نمی شود.
این تیغه امکان برف روبی یا جا به جایی خاک به هر دو طرف را دارد و استفاده از آن برای جاده سازی و پر کردن کانال توصیه گردیده است.
انواع این تیغه عبارت اند از:
- تیغه زاویه دار
- تیغه زاویه دار پر قدرت
- تیغه زاویه دار دوبل
